Nederlands 3.1 – Recensie – Wij – De grens te ver?

 

Wat zou jij doen als 16-jarige tijdens de zomer van je leven? Wat zou jij doen met uw vaste groep van vrienden? Wat zou jij doen als je je zit te vervelen die zomer? Zeker niet wat de jongeren in ‘Wij’ doen, denk ik.

'Onze jeugd heeft tegenwoordig een sterke hang naar luxe, heeft slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen. Ze geven de voorkeur aan kletspraatjes in plaats van training… Jonge mensen staan niet meer op als een oudere de kamer binnenkomt. Zij spreken hun ouders tegen, houden niet hun mond in gezelschap, … en tiranniseren hun leraren.' Dit schreef Socrates al 2.500 jaar geleden. Volgens sommigen is dit tegenwoordig nog heel relevant en wordt er nog altijd gesproken over ‘de jeugd van tegenwoordig’. Maar wat als die jeugd eens helemaal zou ontsporen?

In het boek Wij gaat een groepje jongeren nog een stuk verder dan hoe Socrates het in zijn citaat omschreef. Het boek handelt over een groepje normloze jongeren die elk waardebesef kwijt zijn. De jongeren brengen hun ideeën ten uitvoer uit hun drang naar vrijheid en uit verveling in allerlei seksgerelateerde experimenten. Dit loopt echter niet altijd even goed af. Zo veroorzaken ze een groot verkeersongeval, moedigen ze iemand aan om zelfmoord te plegen en overlijdt er ook een meisje bij één van hun experimenten. Toch gaan ze onverminderd door.

Waarom ze dit doen? Geen idee, maar dat is ook niet de essentie van het verhaal. De jongeren zetten zich af tegen de volwassen wereld en het nihilisme van de jeugd wordt in dit boek uitvergroot. Je vraagt je af hoe ver het wel niet kan komen en hoopt dat dit toch echt fictie is. Spijtig genoeg moet ik u meedelen dat dit boek gebaseerd zou zijn op waargebeurde feiten. Echter wordt er geen duidelijke afbakening gemaakt, dus is het aan de lezer om te interpreteren welke zaken al dan niet waargebeurd zijn.

Het schrijversduo Elvis Peeters is het pseudoniem van Jos Verlooy en zijn vrouw Nicole van Bael. Onder dit pseudoniem treden ze als één auteur op. Ze debuteerden als schrijversduo in 1992 met Het uur van de aap. Daarna volgenden nog enkele boeken, waaronder ook kinderboeken rondom de figuur Meneer papier. In 2005 schreven ze een roman over de vluchtelingenproblematiek, De ontelbaren, die zeer goed ontvangen werd en zelfs op de shortlist van de Librisprijs terecht kwam.

Wij is een literaire roman die je meesleept in het verhaal. Hoewel de personages op een gruwelijke manier met elkaar en het leven omgaan, wil je toch te weten komen wat ze gaan doen. Kan het nog erger dan seks met een kat? Kan het nog erger dan Loesje door een wesp laten steken in haar geslachtsdelen? Telkens ben je benieuwd naar het volgende. Anderzijds kunnen mensen ook geshockeerd zijn door de gebeurtenissen die plaatsvinden in het boek. Dit hoort echter bij het verhaal.

‘Het was fijn hoe onbezorgd wij neukten, vingerden, likten, elkaar bezeikten, rotzooiden, terwijl vrienden en klasgenoten treurden om of smachtten naar hun liefjes, onze ouders kribbig en afgepeigerd elkaar met rust lieten of ongelukkig waren met hun overspel.’ In het boek zitten ontelbare citaten naar de vrijheid die ze gebruiken om te experimenteren met hun lichamen. Eerst in hun groepje van acht gelijkgestemde zielen, maar later begeven ze zich ook naar de prostitutie. Toch voelen ze dit allemaal als een spel aan: ‘We zouden het spel tot het einde spelen en het tot het einde als een spel beschouwen.’ Dit is één van de sterke punten van het boek. Je leest heel de tijd dat ze hun experimenten als een spel beschouwen, maar waar trek je de grens van spel en realiteit? Dat is aan de lezer om uit te maken.

Na een tijd wordt wel duidelijk dat de personages niet altijd samen in hun groepje gaan blijven. Sommige personen nemen afstand van de groep. Toch wordt het verhaal nooit voorspelbaar.

In het boek wordt er ook met tijd gespeeld, maar dit is bijna niet op te merken. Er wordt gewerkt met enkele flashbacks en terugwijzingen en de lezer krijgt niet mee wanneer het verhaal zich juist afspeelt. De auteurs zijn overigens wel fan van tijdvertraging. Sommige scènes duren toch wat lang en soms heb je ook het gevoel dat het boek een samenvoeging is van afzonderlijke scènes zonder een echte band.

Algemeen gezien is Wij een sterk literair werk. Je bent telkens benieuwd naar wat er gaat gebeuren. De lezer moet zelf beslissen wat juist de betekenis is van al deze gebeurtenissen. Hoewel het er soms los over gaat, moet je kijken naar de diepere laag van dit verhaal en dan is Wij toch een sterk boek.